Phối trộn phân đơn để bón cho cà phê

Rất nhiều bà con nông dân đã tỏ ra lúng túng khi sử dụng phân đơn vô cơ để bón cho vườn cà phê. Họ không biết phải phối trộn các loại phân với một tỷ lệ nào là phù hợp cho vườn cà phê của mình đang canh tác mặc dù nhận thức rất rõ rằng trong mỗi thời kỳ, mỗi giai đoạn sinh trưởng khác nhau, cây cà phê cần một nhu cầu phân bón khác nhau.

Lựa chọn phân đơn để phối trộn hợp lý

Ở Việt Nam có đến hơn 90% diện tích trồng giống cà phê Vối (Robusta). So với các nước cùng trồng như Indonesia, Côte d’Ivoire, India, Papua New Guinea thì năng suất cà phê của Việt Nam rất cao, thường đạt sản lượng nhân 4-5 tấn /ha. Vì thế lượng phân cần bón trả cho đất cũng rất cao. Để tính toán được số lượng phân đơn cần thiết và phối trộn các loại phân đơn một cách hợp lý cho cây cà phê, mời bà con tham khảo những ý kiến sau đây :

1.Theo hướng dẫn của PGS.TS. Phan Quốc Sủng, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cà phê VN :

• Khi bước vào thời kỳ kinh doanh, cần bón 200kg N + 150kg P + 200kg K/ha/năm. Đây là mức cơ bản để bón cho vườn cà phê có năng suất bình quân 2 tấn nhân/ha.
• Nếu năng suất vượt trên 2 tấn nhân/ha thì cứ mỗi tấn vượt phải bón thêm 70kg N + 20kg P + 90kg K/ha/năm.

Ví dụ :
Nếu năng suất đạt 4 tấn nhân/ha thì cần bón 340kg N + 190kg P + 380kg K/ha/năm.
Nếu năng suất đạt 5 tấn nhân/ha thì cần bón 410kg N + 210kg P + 470kg K/ha/năm.

2. Theo công bố năm 1990 của Malavolta, (nghiên cứu trên cây cà phê Robusta của Indonesia, trồng với mật độ 1200 – 1600 cây/ha, năng suất 1,5 – 2 tấn/ha, nguồn Saleh, 1983) dựa vào lượng phân mà cây cà phê hấp thu của đất, đã đưa ra tính toán như sau :

• Khi cây đạt năng suất khoảng 1,5 – 2 tấn nhân/ha thì sẽ hấp thu của đất 53,2kg N, 10,5kg P, 80,7kg K, … Như vậy cứ 1 tấn nhân thì cây sẽ hấp thu của đất 30,4kg N, 6kg P, 46,1kg K.
• Hệ số sử dụng phân bón có hiệu quả thực tế cho cây trồng là khoảng 40%. Cho nên cứ 1 tấn nhân thì cần bón 76kg N, 15kg P, 115kg K.

Ví dụ:
Nếu năng suất đạt 4 tấn nhân/ha thì cần bón 304kg N + 60kg P + 460kg K.
Nếu năng suất đạt 5 tấn nhân/ha thì cần bón 380kg N + 75kg P + 575kg K.

3. Tham khảo thêm nghiên cứu trên cây cà phê Robusta của Côte d’Ivoire, (trồng với mật độ 1333 cây/ha, năng suất 1 tấn/ha, nguồn Snoeck, 1983) đã đưa ra tính toán như sau :

• Khi cây có năng suất 1 tấn nhân/ha thì sẽ hấp thu của đất 85,2kg N, 17,6kg P, 82,1kg K,.. Với hệ số hiệu quả 40% thì cần bón trả cho đất 213kg N + 44kg P + 205kg K.

So sánh tất cả các số liệu trên bà con dễ dàng nhận thấy con số tạm tính, còn phụ thuộc vào năng suất thực tế của từng vườn cà phê và độ phì của từng khu từng vùng đất khác nhau, có thể chấp nhận được :

• Số lượng phân đơn N khoảng từ 300kg – 400kg/ha/năm
• Số lượng phân đơn P khoảng từ 150kg – 200kg/ha/năm
• Số lượng phân đơn K khoảng từ 400kg – 500kg/ha/năm

(Trong đó lượng phân K luôn xấp xỉ hoặc nhiều hơn1,2 lần phân N. Lượng phân P ít hơn một nửa lượng phân N. Và bà con cũng biết được năng suất của Indonesia và Côte d’Ivoire trên cây cà phê Vối là rất thấp so với của VN).

Đây là lượng phân rất cao nên bà con cần chia ra làm nhiều lần, nhiều đợt để bón cho cây cà phê khỏi bị sốc. Chia ra nhiều lần, nhiều đợt còn giúp tăng khả năng hấp thu của cây có hiệu quả tối đa.

Để giúp bà con nông dân tự mình biết cách tính toán số lượng phân đơn thích hợp để phối trộn bón cho vườn cà phê của mình đang canh tác, bài viết này xin cung cấp một số cơ sở để tính toán nói trên. Mong bà con tham khảo, vận dụng để góp phần chăm sóc vườn cà phê của mình hợp lý hơn.

Nguyễn Tuấn st